Điều mà mình nghe được nhiều nhất từ mọi người những mục tiêu cho bản thân. Nào thì học tiếng Anh, tập thể dục, nâng cao chuyên môn hay phát triển kỹ năng. Hầu như tất cả mọi người, dù nói thành lời hay không nói lời, đều có một mục tiêu nào đấy cho mình. Tuy nhiên, đa phần thất bại trong việc thực hiện mục tiêu đề ra. Nói thì dễ, làm mới khó. Tại sao vậy?Vấn đề nằm ngay ở bước đặt mục tiêu. Chuyện đặt mục tiêu phát triển thì ai cũng có thể làm nhưng làm sao cho chuẩn thì không mấy người thực hiện được. Bản thân mình trước đây gặp sai lầm khi đặt mục tiêu một cách tùy hứng, không theo một logic nào cả. Kết quả, cũng không khó đoán, là thất bại.Tuy nhiên, hôm nay mình sẽ chia sẻ với các bạn cách tạo một kế hoạch phát triển bản thân từ A đến Z. Sẽ có từ logic đặt ra mục tiêu cho đến cách triển khai mục tiêu của mình với mẫu kế hoạch sẵn. Với những công cụ dưới đây, chắc chắn xác suất đạt được mục tiêu của bạn sẽ tăng lên. Còn tăng bao nhiêu thì còn tùy khả năng ứng dụng của bạn đến như nào. Bắt đầu nhé!Để cho việc đặt mục tiêu có hiệu quả, việc các bạn tham gia những hoạt động dưới đây là vô cùng quan trọng. Nếu bạn chỉ đọc nhưng không thực hành thì sẽ không bao giờ có được một kế hoạch tử tế cho mình.
———————————-
1. Tưởng tượng con người bạn muốn trở thànhTrước khi có thể xác định bản thân mình cần phát triển gì thì phải biết mình muốn trở thành con người như nào trước đã. Ngoài ra, việc tưởng tượng rõ nét bức tranh thành công sẽ tiếp thêm động lực để các bạn đi tiếp các bước tiếp theo.
Tùy vào thời điểm đạt mục tiêu của bạn mà sẽ có sự khác nhau. Nếu bạn đặt mục tiêu 5 năm thì hãy tưởng tượng con người sau 5 năm, nếu sau 5 tháng thì tưởng tượng con người sau 5 tháng. Không có một “con số chuẩn” cho việc nên đặt mục tiêu xa bao nhiêu. Đó là tùy thuộc vào điều kiện mỗi người
.*** Hoạt động 1:
Bạn hãy ngồi vào một không gian yên tĩnh, không có nhân tố gây mất tập trung. Lấy ra một cuốn sổ và một cây bút, sau đó đặt bút mô tả con người mà bạn muốn trở thành. Hãy mô tả càng chi tiết càng tốt, dùng tất cả giác quan của bạn để cảm nhận con người bạn muốn trở thành:- Bức tranh thành công của bạn trông ra sao?
– Bạn làm công việc gì
– Thu nhập bạn ra sao?
– Mỗi ngày của bạn trôi qua như nào?
– Sức khỏe của bạn thế nào?
– Người ở cùng với bạn là ai?
*** Câu trả lời của bạn có thể có dạng như sau:
Trong tương lai, mình muốn trở thành một freelancer trong lĩnh vực thiết kế, cộng thêm sở hữu một công ty riêng trong cùng lĩnh vực đó. Một ngày của mình sẽ hoàn toàn tự do về mặt thời gian, đủ để mình làm việc, nạp thêm kiến thức, tối đi tập thể thao, tự nấu những bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng và để chăm sóc gia đình.
Mình cũng muốn tự do cả về mặt tài chính, đủ để mình có thể chi trả cho những sở thích cá nhân như đi du lịch, đi leo núi. Bên cạnh mình là bố mẹ, là người bạn đời có thể thông cảm và giúp đỡ mình trong cả việc gia đình lẫn công việc.
Mình muốn sau này trở thành một người toàn diện, có kiến thức, có sức khỏe, có gia đình, có bạn bè, có công việc mình yêu thích, có tài chính và có tự do.Hãy mô tả tất cả những gì bạn muốn, sẽ không có giới hạn nào cho ước mơ của mỗi cá nhân.Tốt lắm!
Bạn đã sẵn sàng để qua bước thứ hai
.———————————-
2. Chọn cho mình những thứ có giá trị nhấtCó rất nhiều nhân tố góp phần giúp bạn trở thành con người bạn hằng mong muốn. Tuy nhiên, sẽ có một số nhân tố nhất định đóng vai trò quyết định quan trọng hơn cả. Theo quy tắc Pareto, có 20% nhân tố quyết định đến 80% kết quả cuối cùng.
Nhiệm vụ của bạn là đi tìm 20% những nhân tố quan trọng đó.
*** Hoạt động 2:
Bạn hãy nhìn lại mô tả con người bạn mong ước ở
Hoạt động 1, đọc lướt qua trong vòng 30 giây. Sau đó viết tất cả những nhân tố có thể giúp bạn trở thành con người đó. Ở bước này các bạn không nên quá bận tâm tính khả thi, hãy ghi ra nhiều ý nhất có thể. Cố gắng ghi ra tầm 15 mục nhé. Những nhân tố đó có thể thuộc hạng mục sau đây:
– Thái độ
– Kỹ năng
– Kiến thức
– Tư duy cần có là gì?..
*** Câu trả lời của bạn có thể có dạng như sau:
Để làm được trong lĩnh vực thiết kế:
– Tư duy sáng tạo
– Các nguyên lý về đồ họa
– Giỏi ngoại ngữ (tiếng Anh và tiếng Trung)
– Customer Centric: Hiểu khách hàng
– Kỹ năng giải quyết vấn đề (Problem-solving skill)
– Kỹ năng dùng công cụ: Photoshop, Illustrator, InDesign, XD
Để sở hữu một công ty:
– Kiến thức quản trị kinh doanh
– Kỹ năng quan sát: nhìn ra những cơ hội trong thị trường
– Tư duy chiến lược
– Tư duy phản biện
– Kỹ năng nghiên cứu thị trường
– Kỹ năng lãnh đạo: biết cách dùng người
– Kỹ năng quản lý tài chính
– Kỹ năng đàm phán
– Kỷ luật bản thân
– Tư duy cởi mở (Open-minded)
– Trí thông minh cảm xúc
Sau đó hãy lọc lại 20% nhân tố đóng vai trò quan trọng nhất. Nếu thấy khó thì có thể lọc 50%, sau đó so sánh trong 50% và loại dần xuống đến khi chỉ còn 20%. Thật ra bạn không cần chính xác 20%, trong khoảng 20% đến 30% là được.
Tiếp đến ghi lại những danh sách mà bạn đã lọc ra vào một trang giấy mới, nhớ chừa ít nhất 3 dòng cho mỗi nhân tố nhé. Đây đồng thời chính là những mục tiêu phát triển của bạn.
Đối với kế hoạch phát triển dài hạn thì danh sách của bạn có thể chứa 3 mục tiêu trở lên. Tuy vậy, đối với kế hoạch phát triển ngắn hạn thì mình khuyên nên chỉ để tối đa 3 mục. Nhiều mục tiêu quá sẽ dẫn đến phân tán nguồn lực. Có câu: “Người có quá nhiều mục tiêu thì coi như không có mục tiêu nào cả!”Tuyệt vời! Bạn đã đi được nửa hành trình rồi đấy.
———————————-
3. Xác định con đường đến mục tiêuBạn đã có những mục tiêu phát triển được viết gọn gàng trên giấy. Điều cần làm bây giờchính là tìm cách để bạn có thể đạt được những mục tiêu bạn muốn đó.
Ở bước này, bạn sẽ vào dùng đến sự hỗ trợ của Google Search, cũng như những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực bạn đã chọn để biết được phương pháp học tốt nhất.Ở đây, mình sẽ chia sẻ một số phương tiện mà bạn có thể dùng để nâng cao kiến thức, kĩ năng, tư duy của bản thân.
*** Sách
Đây là ứng cử viên phổ biến nhất để nâng cao trình độ. Hầu như tất cả chủ đề bạn phát triển, từ chuyên môn đến kỹ năng đều có thể tìm thấy ở sách. Hãy chủ động tìm kiếm những cuốn sách có chủ đề liên quan, bằng tiếng Việt lẫn tiếng Anh trên Google. Tuy nhiên, sách có khi chỉ đóng vai trò giới thiệu chung và hệ thống hóa kiến thức mà thôi.Một điều nữa, sách đọc nhiều dễ gây chán và buồn ngủ những người không thích đọc, như mình chẳng hạn. Nên phương tiện sau đây có thể là cứu tinh.
*** Khóa học Mình đang muốn nói đến những khóa học online tiện lợi. Ở thời đại số này, học không có nghĩa là phải đọc thật nhiều hay lên lớp thật nhiều. Học đơn giản có thể là ngồi ở nhà thoải mái để nghe những bài giảng từ những chuyên gia hàng đầu trên thế giới.
Những bạn nào nghe được tiếng Anh thì mình giới thiệu Coursera, Udemy, EdX. Đây là 3 nền tảng học online thuộc loại hàng đầu trong lĩnh vực giáo dục trực tuyến. Trên này hầu như khóa học về chủ đề nào cũng có, từ kinh doanh, lập trình đến phát triển bản thân.Không những vậy, những kiến thức trên này được cập nhật mới nhất.
Bạn sẽ không phải nhồi nhét giáo trình từ thời 1983. Ngoài ra, còn nhiều trang học trực tuyến khác nữa, bạn hãy tự mình khám phá nhé.Bạn nào không nghe được tiếng Anh thì có thể tham khảo qua Unica hay Kyna. Tuy là lĩnh vực giáo dục trực tuyến tại Việt Nam chưa thể phát triển như các nước trên thế giới, hai website này cũng những khóa học cũng rất hữu ích.
Lưu ý, nhớ xem kỹ lưỡng nội dung cũng như review khóa học trước khi đăng ký để chọn khóa học phù hợp cho mình.Dĩ nhiên, bạn hoàn toàn có thể tìm kiếm thêm những khóa học offline từ những chuyên gia trong các lĩnh vực nếu điều kiện cho phép.
*** Trải nghiệmCó những thứ như kỹ năng hay tư duy, không đơn giản đọc sách là có thể thành thục được. Những tố chất này cần được rèn luyện thông qua trải nghiệm. Bạn hoàn toàn có thể tìm kiếm những trải nghiệm cần thiết để phát triển bản thân. Đó có thể là làm việc tại CLB, công ty, tham gia cuộc thi hay đơn giản tạo một dự án cá nhân, mời thêm người làm chung.
Tuy nhiên, có một sai lầm mà các bạn chuyên học bằng trải nghiệm hay mắc phải. Sai lầm đó là làm rất nhiều nhưng không nghiệm lại. Trải nghiệm chỉ cho bạn bài học khi bạn biết mình đã làm tốt và không tốt như nào, dần dần cải thiện bản thân. Còn chỉ cắm đầu vào làm thì sẽ phát triển trên bề mặt hoặc dẫm chân tại chỗ.
Do đó, hãy dành thời gian định kỳ theo ngày, tuần, tháng, hay năm để nhìn lại trải nghiệm của mình nhé.Một lợi ích mấu chốt của trải nghiệm nữa đó là nó cung cấp chất liệu để bạn tiêu hóa lý thuyết. Chẳng hạn một bạn học về quản trị kinh doanh mà chưa bao giờ làm lãnh đạo hãy việc nhóm chưa đủ nhiều thì kiến thức sẽ khó “thấm” vào đầu. Nghe giảng có thể cảm thấy như đang nghe tiếng miên.
Học lý thuyết mà không có kinh nghiệm trước đó sẽ cực kỳ thiếu hiệu quả.*** Học hỏiĐây là một cách nói của việc học từ người khác, nghĩa là học bằng cách đi hỏi hoặc quan sát từ người khác. Hầu hết lĩnh vực trong cuộc sống này, đều có một ai đó đã làm được hoặc ít nhất đã trải qua nhiều thất bại.
Có khi chỉ cần một cuộc gặp mặt với những người đi trước trong lĩnh vực có thể tiết kiệm cho bạn nhiều năm trời. Đặc biệt đối với những người mới, có một người có kinh nghiệm định hướng bên mình thì sẽ dễ có một hướng đi đúng đắn hơn ngay từ đầu.Nhiều hay than với mình là: “Thôi ngại lắm, mình không dám hỏi đâu”.
Lúc đó hãy tự đặt cho bản thân một câu hỏi: “Bạn có ngại với bản thân mình khi bỏ đi cơ hội phát triển của mình không?”. Thật ra trong thực tế, nếu bạn hỏi thăm một cách lịch sự, tử tế thì đa phần mọi người đều cảm thấy vui vì mình “được” giúp người khác.Có khá nhiều phương tiện để đạt mục tiêu phát triển của mình.
Chắc chắn để đạt một mục tiêu nào đó, bạn cần kết hợp nhiều phương tiện khác nhau để đạt hiệu quả cao nhất. Chẳng hạn trước đây để học cách quản lý đội nhóm, mình đầu tiên tham khảo qua cuốn: “First-time leader”, sau đó tham khảo tiếp vài khóa học trên Coursera và kết hợp 3 năm trời làm việc “sấp mặt” mới có đôi chút kỹ năng. Đọc xong phần này, bạn đã sẵn sàng đến với hoạt động tiếp theo, tìm ra con đường cho mỗi mục tiêu.
*** Hoạt động 3:- Hãy lật ra ngay trang giấy bạn đã ghi những mục tiêu phát triển của mình. Đối với mỗi mục tiêu, hãy ghi ra tối thiểu 3 việc làm để đạt mục tiêu, tham khảo những phương tiện ở trên- Hãy ghi cụ thể nhất có thể.- Bạn đọc sách, học khóa học nào?- Ai có thể giúp bạn đạt mục tiêu?- Trải nghiệm nào giúp bạn phát triển?…
*** Câu trả lời của bạn có thể có dạng như sau:Nguyên lý đồ họa:- Sách: Picture this, The design of everyday things- Coursera: Fundamentals of Graphic Designs- Học vẽ căn bản 30 phút mỗi ngày với You can draw in 30 days.
– Tìm và tham gia những cộng đồng về thiết kế đồ họa tại Việt Nam: Eggcademy, VietDesigner.Kỹ năng dùng công cụ:- Học qua website: PSD Tuts by Tutplus- Sách: Vector Basic Training
– Mỗi tuần thực hành làm 1 sản phẩm. Upload lên Behance và Dribbble để tạo portfolio.
– Làm thiết kế freelance cho các câu lạc bộ hoặc NGO/NPO
Kiến thức quản trị kinh doanh:
– Khóa học: iMBA – Illinois University
– Sách: The Lean Start-up
– Tìm kiếm và tham gia các hội thảo, cộng đồng về start-up
– Trí thông minh cảm xúc:
– Khóa học: NLP Practitioner
– Khóa học: Human Emotion
Viết daily journal: ghi lại các cảm xúc trong ngày và lý do cụ thể trong từng trường hợpSau khi xong, bạn sẽ đến với bước quan trọng bậc nhất. Bạn cần chuyển những ý tưởng trên giấy đó thành kế hoạch hành động (Action Plan) để đảm bảo thực hiện. Dưới đây mình có làm mẫu Action Plan trên Sheet để các bạn điền vào luôn. Xem video hướng dẫn để biết nhé!
———————————-
4. Tiến hành lập kế hoạch hành động (Action Plan)*Nếu bạn làm theo mẫu thì kế hoạch đã sẵn sàng sử dụng. Tuy nhiên, để kiểm tra kế hoạch của bạn có chuẩn chưa một lần nữa thì bạn có thể dùng mô hình SMART.
Dựa theo 5 tiêu chí để đánh giá:
– Specific: Cụ thể đến mức có thể hình dung được
– Measurable: Đo lường được mức độ hoàn thành
– Attainable: Có thể thực hiện được, hạn chế trường hợp “con mắt to hơn cái bụng”
– Relevant: Việc bạn làm đều đóng góp vào mục tiêu lớn của bạn
– Time-bound: Có thời gian cụ thể cho mỗi mục tiêu và hành động
———————————-
5. Những điều không nên làm để đạt mục tiêu
*** Đi một mìnhThừa nhận đi, chúng ta đều có những lúc thiếu kỷ luật với bản thân. Chẳng hạn như muốn đọc sách nhưng lại lang thang trên Youtube đến cả giờ đồng hồ. Đừng ngần ngại rủ thêm một người bạn thân làm chung với mình.
Hai người cùng làm sẽ có thể nhắc nhở và giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn. Theo quan sát của mình, những người đặt mục tiêu không có người giám sát (keep track) thông thường làm được một chút rồi bỏ quên luôn.
*** Giấu kế hoạch điMình đã thấy những bạn làm một kế hoạch đẹp tuyệt vời trên sheet và … không bao giờ mở lên lần thứ 2. Để cho bản thân luôn nhớ đến mục tiêu thì bạn nên để mục tiêu ở một nơi dễ thấy. Có thể dán sticker trên trường trước bàn làm việc, để màn hình nền, ghim tab trên Chrome.
Tóm lại, hãy để mục tiêu ở trong tầm mắt của bạn nhé.
*** Bám quá “chặt” kế hoạch Nói về tương lai, có một điều chắc chắn là: “Không có gì là chắc chắn”. Do đó, trong quá trình thực hiện kế hoạch sẽ có nhiều trục trặc, khó khăn là chuyện bình thường. Nếu bạn cứ tiếp tục làm mà không có sự chỉnh sửa mục tiêu, phương pháp cho phù hợp thì sẽ dễ dẫn đến tình trạng thiếu hiệu quả, chán nản và cuối cùng là bỏ cuộc giữa đường.
Hãy đặt cho mình một khung thời gian cụ thể, đừng nói chung chung là “sẽ”, để nhìn lại (review) tiến độ. Bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh mục tiêu cho phù hợp với mục tiêu hiện tại, đừng gò ép bản thân vào một deadline đã định sẵn vào “3 tháng trước”. Từ khóa ở đây là: “Điều chỉnh, điều chỉnh và điều chỉnh”. Dĩ nhiên, khi điều chỉnh nhớ tự hỏi: “Có thực sự phải điều chỉnh hay không?”.
Nguồn: Dương Văn Thuyên – Sống Blog
